Warszawski Pawilon Architektury ZODIAK nominowany do EU Prize for Contemporary Architecture – Mies van der Rohe Award 2022
Pomysł stworzenia Pawilonu zrodził się podczas kadencji Prezesa Zarządu OW SARP arch. Jakuba Wacławka. Miał być oknem na świat, zbliżającym architekturę do jej odbiorców i miejscem otwartej dla warszawiaków przestrzeni do dyskusji o architekturze i potencjale gospodarczym miasta.
Idea ZODIAK-u została podchwycona przez władze stolicy. OW SARP wspólnie z Miastem zaczęli szukać formuły w jakiej pomysł mógł się urzeczywistnić, przy założeniu, że będzie to przedsięwzięcie realizowane we wzajemnej współpracy. Ponieważ Stowarzyszenie nie dysponowało potencjałem do zrealizowania inwestycji, Ratusz zobowiązał się pokryć koszty projektu i przebudowy Pawilonu. Przeprowadzono publiczne przetargi na projekty Pawilonu i jego otoczenia oraz przystąpiono do realizacji, która przez cały okres budowy bardzo aktywnie wspomagana była merytorycznie przez delegowanych do tego zadania członków OW SARP.
Idea ta była konsekwentnie rozwijana podczas kadencji kolejnych Prezesów Zarządów OW SARP – arch. Marcina Mostafy i arch. Marleny Happach. Zwieńczeniem tych wysiłków stało się otwarcie Pawilonu 2 grudnia 2018 podczas kadencji arch. Marii Saloni-Sadowskiej.
Formuła Pawilonu nawiązuje do tradycji organizowania w przeszłości w swoim najbliższym otoczeniu wystaw architektonicznych. Dziś możemy obejrzeć w przestrzeni Pasażu Wiecha najnowsze warszawskie projekty budynków. Organizowane są wydarzenia, wystawy i warsztaty pokazujące przeszłość, współczesność i przyszłość architektury stolicy.
Projekt przebudowy dawnej kawiarni Zodiak wykonało warszawskie biuro projektowe Kalata Architekci (arch. arch. Eliza i Szymon Kalata, Mateusz Świętorzecki). Znajdujący się przed budynkiem plac zaaranżowało biuro Gowin&Siuta arch. arch. Bartłomiej Gowin, Krzysztof Siuta).
Założeniem całego projektu było uzyskanie jak najwyższej wartości architektonicznej i funkcjonalnej finalnej realizacji. Projektanci przebudowy Pawilonu zostali wybrani w przetargu, w którym kluczowe były kryteria jakościowe. Zadbano o detal i charakter budynku, stosując rozwiązania bardzo rzadkie w dzisiejszej rzeczywistości budowlanej, np. zawieszona w powietrzu klatka schodowa, z opartymi na belce prefabrykowanymi lastrykowymi stopniami. Dawny taras na piętrze został zabudowany, a w jego wnętrzu widoczna jest kontynuacja belkowego charakteru oryginalnej pergoli. Instalacje w budynku poprowadzono podpodłogowo, pozostawiając odkryte betonowe stropy, co umożliwiło zastosowanie lanych i szlifowanych in situ posadzek lastryko.
Koncepcja zagospodarowania placu przed Pawilonem została wyłoniona w konkursie architektonicznym, który był poprzedzony warsztatami z udziałem studentów. Zwycięski projekt uwzględnił stworzenie przed budynkiem przestrzeni na działania angażujące mieszkańców.
W Zodiaku znalazły się dwa elementy, nawiązujące do oryginalnych detali Pawilonu. Wieńczący budynek neon z charakterystyczną gwiazdką oraz zdobiąca klatkę schodową mozaika „Kosmos”, zaprojektowana przez Magdalenę Łapińską-Rozenbaum.
