Relacja ze spotkania w OW SARP: Społeczne eksperymenty – o integracyjnej roli ogrodów społecznych (Europa–Afryka)
W czwartek, 24 lipca 2025 r., w siedzibie OW SARP odbyło się kolejne spotkanie z cyklu „Trendy w architekturze krajobrazu”. Tematem przewodnim była rola, jaką ogrody społeczne odgrywają w budowaniu wspólnot lokalnych. Gościem wydarzenia był dr inż. arch. kraj. Mariusz Antolak – architekt krajobrazu, wykładowca Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, badacz i praktyk tematyki ogrodów społecznych.
Dr Antolak opowiedział o swoich doświadczeniach związanych z obserwacją, badaniem i współtworzeniem ogrodów społecznych w ramach Fundacji „W krajobrazie” – w Polsce oraz za granicą, m.in. w Islandii, Norwegii i Kenii. W prezentacji pojawiły się zarówno wątki projektowe, jak i społeczne oraz ekonomiczne.
Szczególne zainteresowanie wzbudziły różnice w funkcjonowaniu ogrodów społecznych w Europie i Afryce. W krajach europejskich pełnią one funkcje integracyjne, edukacyjne i partycypacyjne – są przestrzenią aktywizacji seniorów i edukacji ekologicznej. W krajach afrykańskich ogrody społeczne to często odpowiedź na brak dostępu do świeżej żywności, narzędzie walki z głodem, miejsce zdobywania kompetencji zawodowych i budowania wspólnoty.
Uczestnicy spotkania mieli okazję poznać zarówno inspirujące historie, jak i konkretne rozwiązania organizacyjne i projektowe, możliwe do wdrożenia na gruncie polskim. Wartością szczególną okazało się podejście Mariusza Antolaka do recyklingu materiałów wykorzystywanych w zakładaniu ogrodów społecznych. Przykłady takie jak: zachęcanie właścicieli ogrodów prywatnych do dzielenia się rozrośniętymi roślinami, produkcja sadzonek z nasion przez lokalne grupy, czy użycie odpadków wełny owczej do ściółkowania – pokazują, jak zrównoważone rozwiązania mogą wpływać na ograniczenie kosztów, a jednocześnie wzmacniać więzi społeczne.
Po prezentacji odbyła się ożywiona dyskusja z udziałem uczestników spotkania. Poruszano m.in. kwestie początków ogrodów społecznych w Europie, ich współczesnej roli w miastach, miasteczkach i wsiach, a także rolę architekta krajobrazu jako inicjatora przemian społecznych. Pojawiły się głosy o potrzebie włączenia ogrodów społecznych do polityk miejskich – nie tylko w obszarze zieleni, ale także zdrowia publicznego, edukacji czy przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu. Dyskutowano również o tym, jakie formy wsparcia instytucjonalnego mogłyby sprzyjać ich rozwojowi i trwałości w polskich warunkach.
Serdecznie dziękujemy prelegentowi, dr. inż. arch. kraj. Mariuszowi Antolakowi, oraz wszystkim uczestnikom za inspirujący wieczór poświęcony roli architektury krajobrazu w działaniach wspólnotowych.
Cieszymy się, że dr Antolak dołączył ostatnio do OW SARP oraz działającej przy Oddziale Sekcji Architektury Krajobrazu – i liczymy na dalsze ciekawe wspólne działania.
Organizatorzy:
Oddział Warszawski SARP – Sekcja Architektury Krajobrazu i Koło Krytyki OW SARP
Partnerzy:
Fundacja W Krajobrazie, Polski Instytut Studiów nad Sztuką Świata
Podziękowania za udostępnione materiały:
Zdjęcia ze spotkania wykonała arch. kraj. Katarzyna Łowicka. Dziękujemy za udostępnienie
Krótka nota o naszym Gościu
Dr inż. arch. kraj. Mariusz Antolak – nauczyciel akademicki, edukator, społecznik i popularyzator nauki. Adiunkt w Katedrze Architektury Krajobrazu UWM w Olsztynie. Absolwent UWM w Olsztynie, SGGW w Warszawie i Politechniki Krakowskiej. Fundator i główny koordynator projektów Fundacji „W krajobrazie”. Architekt krajobrazu i ogrodnik – autor kilkuset projektów z zakresu architektury krajobrazu, planowania przestrzennego i ochrony środowiska. Pomysłodawca i główny wykonawca projektów Global Garden Project i Jadalny krajobraz (Edible Landscape), w ramach których od ponad 10-ciu lat zakłada podmiejskie, miejskie i przyszkolne ogrody społeczne, dosadza rośliny jadalne w krajobrazie oraz edukuje lokalne społeczności w Europie i Afryce (m. in. w Kenii i Republice Zielonego Przylądka). Ogrody zakłada w miejscach nieoczywistych, np. w afrykańskich slumsach, czy pod kołem podbiegunowym, udowadniając, że każde miejsce jest dobre do produkcji żywności. W proces powstawania ogrodów angażuje lokalne społeczności. Są to ogrody ekologiczne, edukacyjne, jadalne, niskobudżetowe i stworzone z lokalnych materiałów.
Link do wydarzenia na fb Sekcji Architektury Krajobrazu OW SARP: https://fb.me/e/8PObVGzWt
