Apel do Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w sprawie warszawskiego kina Atlantic
Warszawa, 17 września 2020
Prof. Jakub Lewicki
Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków
ul. Nowy Świat 18/20
00-373 Warszawa
Szanowny Panie Profesorze,
Oddział Warszawski Stowarzyszenia Architektów Polskich apeluje do Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków o podjęcie stanowczych i pilnych kroków w celu zabezpieczenia przed wyburzeniem Kina Atlantic – historycznego obiektu wpisanego w chroniony układ urbanistyczny ul. Chmielnej i Ściany Wschodniej. W ostatnich latach nastąpiła likwidacja kilku kultowych kin warszawskich takich jak: Syrena, Sawa, 1 Maj, Wars czy Femina. Przedmiotowy znamienity i ważny obiekt na kulturalnej mapie stolicy również może zniknąć. Niepokoją nas doniesienia prasowe dotyczące wydanej decyzji o warunkach zabudowy, która powinna być uzgodniona z Mazowieckim Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków, zezwalająca na budowę w tym miejscu pięciokondygnacyjnego biurowca z funkcją kina w podziemiach. Budzi to uzasadnione obawy czy istniejący budynek kina zostanie zachowany.
Współczesne zaniedbania powodują, że elewacja kina zatraciła dawne walory architektoniczne. Przykład znajdującego się w bezpośrednim sąsiedztwie Warszawskiego Pawilonu Architektury ZODIAK oddanego do użytkowania w 1968 roku, a więc w okresie kiedy najstarsze kino Warszawy podlegało gruntowej przebudowie, pokazuje jak w prawidłowy sposób przywrócić do życia budynki stanowiące o tożsamości miasta. ZODIAK, będący pierwotnie barem szybkiej obsługi i letnią kawiarnią powrócił odmieniony na mapę Warszawy w 2018 roku. Pieczołowicie odtworzony na bazie zwycięskiego projektu wyłonionego w ramach konkursu architektonicznego SARP został przywrócony mieszkańcom stolicy. Obiekt zdobył w 2019 roku Nagrodę Architektoniczną Prezydenta m.st. Warszawy w plebiscycie publiczności na najbardziej ulubiony obiekt Stolicy, Nagrodę Roku SARP 2018 w kategorii rewitalizacja oraz był laureatem VIII edycji Nagrody Architektonicznej
Polityki.
Wiosną bieżącego roku otwarta została w WPA ZODIAK wystawa „Przekrój kino!” prezentująca architekturę kin warszawskich. Oddział Warszawski SARP jest jej współorganizatorem. Prezentujemy fragment cytatu dotyczącego ciągłości tradycji obiektu kina Atlantic, w tej części miasta, świetnej architektury przedwojennej, późniejszych przebudów w latach 60-tych z poszanowaniem elementów najbardziej wartościowych:
„…O Atlanticu od razu mówiono: najpiękniejsze! A wszystko za sprawą unikalnego jak na owe czasy wnętrza. Foyer, bufet oraz klatkę schodową zdobiły najmodniejsze meble i detale z giętych chromowanych rur.
Za ekranem zamontowano głośniki, a sufit po raz pierwszy w Polsce został obłożony specjalistycznymi panelami akustycznymi.
Za projekt wpasowanego w podwórze kamienicy kina odpowiadał Jerzy Sosnkowski i Juliusz Żórawski. Dla Żórawskiego była to pierwsza realizacja i ważny punkt w przyszłej karierze. Dla obu z pewnością niezwykłe doświadczenie, bo czas dla architektury też był niezwykły.
– Wszystko jest pod kątem kinematografii projektowane i wykonane i na tym polega wartość tego gmachu. Dziesiąta muza jest sztuką nową, można nie mieć w stosunku do niej żadnych skrupułów, dyktowanych koniecznością zachowania tradycji, dzięki temu
jest ona najlepszą klientką nowoczesnego architekta, a kinematograf jest ideałem nowoczesnego tematu do projektowania – w 1930 r. na łamach czasopisma „Architektura i Budownictwo”. /Stanisław Marzyński/
W 1944 r. kamienica przy Chmielnej spłonęła. Kino nie uległo większym zniszczeniom, co pozwoliło powrócić do regularnych projekcji już w drugiej połowie września 1945 r. Co więcej, zmiany w układzie ulicy umożliwiły rozbudowę kina.
W 1960 r. Atlantic wzbogacony został m.in. o modernistyczną fasadę z efektownym neonem.
W budynku powstała także studyjna sala kina Non-Stop, do której prowadziło oddzielne wejście. Filmy wyświetlane były tam bez przerwy, a na seans można było przyjść w dowolnej chwili. Architektami przebudowy byli Mieczysław Jeliński i Stefania Wielądek. Po kolejnych trzech dekadach znów przeszedł czas na zmiany. Pod tradycyjnymi kinami zaczął na dobre trząść się grunt. Tu również decyzje trzeba podejmować szybko! Atlanticowi się udało. Nie tyle przetrwał, co powitał XXI wiek w nowym wcieleniu – jako czterosalowy minipleks. I tak działa do dziś…”
źródło: „Przekrój kino!” Wystawa o architekturze kin warszawskich /Warszawski Pawilon Architektury ZODIAK/
Celem Oddziału Warszawskiego Stowarzyszenia Architektów Polskich jest współudział w kreowaniu nowoczesnego oblicza Warszawy i regionu, jego kultury, cywilizacji i społeczeństwa obywatelskiego, z zachowaniem podstawowego założenia – szacunku dla naszej ponad tysiącletniej historii.
Oddział Warszawski Stowarzyszenia Architektów Polskich stoi na stanowisku ochrony ważnych dla miasta ikon stanowiących o jego historycznej tożsamości. Jednocześnie pragniemy zwrócić uwagę na istotną rolę procesu przygotowania inwestycji z poszanowaniem kontekstu kulturowego i przestrzennego.
Z poważaniem,
prezes Oddziału Warszawskiego
Stowarzyszenia Architektów Polskich
Marta Sękulska-Wrońska
wiceprezes ds. komunikacji Oddziału Warszawskiego
Stowarzyszenia Architektów Polskich
Marcin Grzyb
Zobacz pismo.