SARP
Warszawa

Rozwój miast w Europie dokonuje się obecnie głównie poprzez poprawę ich wewnętrznej struktury. Miasta nie tyle rozbudowują się terytorialnie, co przekształcają wewnętrznie, co podnosi jednocześnie standard życia mieszkańców. W ten europejski trend poprawy jakości życia wpisuje się również Warszawa, która jest miastem o bardzo niejednolitej strukturze przestrzennej i społecznej.

Jednym z przejawów zróżnicowania tkanki miejskiej Warszawy jest to, że na dużych obszarach brakuje wykształconych centrów lokalnych – miejsc codziennych kontaktów członków małych społeczności. Miasto to bowiem zarówno układ przestrzenny, jak i życie społeczne – codzienna aktywność mieszkańców, która opiera się na wymianie. Oba te czynniki składają się na pełnowartościowe życie miasta i jego przyjazność dla mieszkańców.

Kontakty międzyludzkie, które ogniskują się w przestrzeni miejskiej rozgrywają się w przypadku Warszawy na dwóch poziomach – metropolitalnym i lokalnym. W związku z tym także rozwój miasta musi przebiegać równolegle na tych dwóch poziomach, zarówno w warstwie przestrzennej, jak i społecznej.

Przekształcenia wewnętrznej struktury Warzawy powinny więc z jednej strony obejmować ścisłe centrum, a z drugiej lokalne centra, z których mieszkańcy korzystają na co dzień. Są to miejsca bliższe człowiekowi niż wielkomiejskie centrum, w którym przebywa się raczej okazjonalnie. Jednak istniejące w sieci przestrzeni publicznych obszary węzłowe, które miałyby szanse stać się centrami lokalnymi, są na ogół nieukształtowane, a ich program usługowy jest niepełny. Ten niezrealizowany potencjał utrudnia rozwój lokalnego życia społecznego czy zaspokojenie podstawowych potrzeb mieszkańców.

Dlatego tak ważne jest, by podnoszenie jakości życia w mieście było realizowane zarówno w wymiarze metropolitalnym, służącym dwumilionowej metropolii, jak i lokalnym, przekładającym się na codzienne funkcjonowanie mieszkańców poszczególnych dzielnic. Dokonujące się na obu tych poziomach przemiany powinny służyć temu, żeby w mieście było bardziej przyjaźnie, żeby mieszkańcy czuli się w nim lepiej.

Właśnie w tę potrzebę wypisuje się projekt „Warszawskie Centra Lokalne”, którego pierwszym celem było zdefniowanie pojęcia centrum lokalnego w kontekście Warszawy i potrzeb jej mieszkańców. Drugim celem było natomiast wytypowanie miejsc stanowiących potencjalne centra lokalne, ze względu na ich lokalizację, ukształtowanie przestrzenne, a także możliwości koncentrowania w nich życia społecznego. Ważnym czynnikiem określającym ten potencjał było również to, czy badane obszary odgrywają już jakąś rolę w świadomości mieszkańców i czy są obecnie miejscem mniej lub bardziej sponta- nicznych spotkań i działań oddolnych.

Przyjęta metoda pracy polegała zarówno na analizach układu przestrzennego miasta, jak i badaniach sposobu funkcjonowania poszczególnych miejsc w jego strukturze. W pierwszej fazie przeprowadzono analizę sieci przestrzeni publicznych w Warszawie i wytypowano w niej miejsca węzłowe. W analizach brane było pod uwagę kryterium położenia w strukturze miasta oraz ukształtowanie przestrzenne poszczególnych miejsc. Sprawdzano przede wszystkim czy mają one już określoną i ukształtowaną formę urbani- styczną lub dadzą się przekształcić w zorganizowa- ną przestrzeń publiczną.

Wytypowano także miejsca, które w układzie przestrzennym miasta w naturalny sposób odgrywają rolę miejsc kontaktów – są to zwykle skrzyżowania ulic, rejony przystanków komunikacji publicznej, ale również miejsca oferujące atrakcyjny program usługowy, przyciągający mieszkańców. Przykładem takich centrotwórczych obiektów mogą być targowiska, pawilony handlowe, a także miejsca związane z kulturą czy rekreacją.

W pierwszym etapie prac przeprowadzono analizy struktury przestrzeni publicznej Warszawy. Pozwoliły one zidentyfikować ponad dwieście miejsc o charakterze węzłowym, które odgrywają ważną rolę w sieci przestrzeni publicznej. W analizach brano pod uwagę ich znaczenie w strukturze przestrzennej miasta oraz możliwość uatrakcyjnienia istniejącej przestrzeni publicznej. Jak pokazują badania, ludzie dobrze czują się w ukształtowanej przestrzeni o wyraźnie określonych granicach – dlatego dla podniesienia jakości życia społecznego ważne jest tworzenie przestrzeni miejskich w for- mie wnętrz urbanistycznych.

W drugim etapie analiz zbadano sposób definiowania centrum lokalnego przez mieszkańców, tak aby wybór lokalizacji uwzględniał ich odczucia i doświadczenia. Na podstawie informacji zebranych w trakcie spotkań z mieszkańcami i aktywistami miejskimi oraz za pośrednictwem mediów społecznościowych zidentyfikowano miejsca, które funkcjonują w świadomości mieszkańców różnych dzielnic Warszawy jako istniejące albo potencjalne centra lokalne.

Powiązanie wyników uzyskanych w pierwszym i drugim etapie prac pokazało wyraźną zbieżność między kryteriami urbanistycznymi a społecznymi. W bardzo wielu wypadkach wnioski zebrane w pierwszym i drugim etapie pokrywały się ze sobą, choć były też sytuacje, gdy mieszkańcy wskazywali miejsca istotne z ich subiektywnego punktu widzenia, mimo że nie miały one cech centrum lokalnego według kryteriów urbanistycznych.

Wnioski z analiz przestrzennych i zebranych opinii aktywistów, w połączeniu z dyskusją w czasie warsztatów, posłużyły do dalszego sprecyzowania kryteriów, określających cechy, które powinny spełniać centra lokalne. W wyniku dyskusji przyjęto następujące kryteria definiujące pojęcie centrum lokalnego:

• zawierają element powszechnie dostępnej przestrzeni publicznej;
• są wielofunkcyjne (z możliwością wymienności funkcji w zależności np. od pory dnia czy roku);
• znajdują się w niewielkiej odległości od miejsc zamieszkania (10-15 min spaceru);
• służą wymianie: handlowej, intelektualnej, społecznej;
• mają program/ofertę dla różnych grup wiekowych i społecznych;
• łączą ludzi, budują lokalną wspólnotę;
• mają przyjemną, ładną formę urbanistyczną;
• mają swój niepowtarzalny charakter, budujący lokalną tożsamość.

W trzecim etapie prac, wszystkie 253 miejsca wytypowane na podstawie wyłonionych kryteriów poddano wizji lokalnej połączonej z audytem przestrzennym. Chodziło o zidentyfikowanie miejsc, gdzie za pomocą dostępnych nakładów oraz w przewidywalnym czasie można będzie uzyskać pożądane efekty składające się na wyraźną poprawę standardu przestrzennego.

W czasie wizji lokalnej uwzględniono takie czynniki jak: możliwości przekształceń, stosunek spodziewanych efektów do poniesionych nakładów, możliwe zmiany urządzenia terenu i programu użytkowania (w tym wprowadzenia nowych funkcji), problemy własnościowe oraz logistyczne i formalne związane z przekształcaniem obszaru (np. konieczność przebudowy infrastruktury drogowej bądź pozyskiwania terenu). W ten sposób zidentyfikowano 167 lokalizacji o bardzo zróżnicowanym potencjale, wykazujących cechy centrum lokalnego.

Wykonane w ostatniej fazie analizy pozwoliły wyłonić 32 lokalizacje, które po uwzględnieniu wszystkich kryteriów dają zdaniem autorów największe szanse osiągnięcia poprawy standardu przestrzennego przy przewidywanych nakładach. Trudno jest określić cechy wspólne dla wszystkich wskazanych miejsc, ze względu na różnicę ich potencjału. Niektóre mają niezbyt rozwiniętą infrastrukturę, ale mogłyby nabrać cech centrum lokalnego dzięki poprawie jakości przestrzeni publicznej. Inne mają przede wszystkim charakter węzłów komunikacyjnych, znajdujących się na codziennych szlakach poruszania się mieszkańców. Są z natury rzeczy bardzo uczęszczane, a wzbogacenie programu może przyczynić się do lepszego ich funkcjonowania. Jeszcze inne służą obecnie codziennej rekreacji mieszkańców.

W efekcie, miejsca wytypowane jako potencjalne lub wymagające inwestycji centra lokalne reprezentują różne obszary miasta, które ze względów funkcjonalnych przekształcają się w ogniska lokalnej aktywności. Są więc wśród nich miejsca o ukształtowanej formie urbanistycznej, ale ubogie w funkcje, leżące na szlakach komunikacyjnych, ale o mało atrakcyjnej przestrzeni publicznej, czy w końcu oferujące atrakcyjne funkcje handlowe, ale niewiele poza tym. Ważne okazały się też miejsca oferujące rekreację, gdzie wzbogacenie programu może zapewnić życie społeczne w pełniejszym wymiarze.

Jednym z dodatkowych kryteriów wyboru była poprawa układu sieciowego centrów lokalnych (w odniesieniu do powierzchni terenu i ilości mieszkańców, którym mają służyć), w związku z czym priorytetowo potraktowano miejsca, które wyraźnie mogą podnieść jakość życia społecznego w mniej centralnych obszarach miasta.

Zgłoszone lokalizacje były weryfikowane pod kątem kwestii własności, a także ewentualnych kolizji z planowanymi inwestycjami (stanu roszczeń, zobowiązań formalno-prawnych), w celu ostatecznego wytypowania 10 miejsc, w których w pierwszej kolejności przeprowadzone zostaną konieczne inwestycje.

Planowane działania, mające na celu wzmocnienie bądź wykształcenie centrów lokalnych, będą w każdym przypadku wymagały indywidualnego podejścia i dopasowania do specyfiki lokalnych potrzeb. Ich zakres musi być bowiem dostosowany do sytuacji i konkretnych oczekiwań w stosunku do danego miejsca. Dlatego, już w fazie programowania i tworzenia koncepcji przebudowy, projekty powinny być konsultowane z lokalnymi społecznościami.

[w górę]

Currently, urban development in Europe takes place mainly through improving the internal structure of cities. Instead of expanding territorially, cities transform internally, thus increasing the standard of living. This European trend to improve the quality of life includes Warsaw which is also a city of very uneven spatial and social structure.

One of the manifestations of the diversity of the urban fabric of Warsaw is the fact that large areas lack well-developed local centres – areas for daily exchange between members of small communities. Because, in fact,  a city is both the spatial arrangement and social life, the daily activity of its inhabitants, based on mutual exchange. Both factors contribute to the wholesome life of the city and its friendliness towards the residents.

In Warsaw, interpersonal contacts within in the urban space, occur on two levels – metropolitan and local. Therefore, the city must develop in parallel to these two aspects, the spatial and the social one.

Consequently, the transformations of the internal structure of Warsaw should include the city centre on the one hand, and the local centres, used daily by residents, on the other. The latter are closer to people than the metropolitan centre, visited rather sporadically. However, those node areas existing in the network of public spaces which stand a chance of becoming local centres generally lack form and services they offer are incomplete. This unrealized potential hinders the development of local social life or fulfilment of the basic needs of the inhabitants.

That is why it is so important that the improvement of the quality of life in the city be carried out both on the metropolitan level, catering for the needs of the two-million metropolis, as well as on the local level, translating into the daily functioning of the inhabitants of individual districts. Changes on both levels should render the city more friendly and make its residents feel better.

The “Warszawskie Centra Lokalne” project (Warsaw’s Local Centres) addresses this very need. Its first objective was to define the concepts of a local centre in the context of Warsaw and the needs of its residents. The second objective was to identify the potential regional centre areas, basing on their location, spatial configuration and the capability to focus on social life. Another important factor determining that potential was whether the tested areas already exist in the awareness of the inhabitants and host more or less spontaneous meetings and grassroots activities.

The methodology consisted in analyses of the spatial layout of the city, and examined the functioning of diverse areas within its structure. In the first phase, the network of public spaces in Warsaw was analysed and node areas identified. The analyses took into account the position in the city structure and the spatial formation of individual sites. Most importantly, these sites were required to have a defined urban form or a potential of transforming into an organized public space.

Also selected were areas of natural social interactions in the city’s spatial layout. These are usually intersections and areas surrounding public transport stops but also those with desirable services attracting the residents. Marketplaces, small shops, and areas related to culture and recreation are examples of such centre-forming areas.

The first stage of analyses examined Warsaw’s public space structure. Identified were over two hundred node areas playing an important role in the public space network. The analyses took into account their role in the spatial structure of the city and the possibility of increasing the appeal of the existing public space. Research shows that people feel comfortable in clearly formed spaces with defined boundaries, hence improving the quality of social life calls for creating urban spaces in the form of urban interiors.

In the second stage, we examined the way in which residents define a local centre, so that their feelings and experiences are taken into account when choosing a location. On the basis of information gathered during meetings with residents and city activists, as well as through social media, places perceived by residents of various districts of Warsaw as current or potential local centres, were identified.

Linking the results of the first and second stage showed a clear correlation between the urban and the social criteria. In many cases, the conclusions from the first and second stages overlapped with each other, although, at times, residents also suggested the areas subjectively essential to them, even though these places did not have the characteristics of the local centre meeting the town planning criteria.

The conclusions from spatial analyses and activists’ opinions, together with the discussion during the workshop, served to further clarify the criteria to be met by the local centres. The following criteria defining the concept of the local centre were adopted. Local centres:

• contain an element of generally accessible public space;
• are multifunctional (allowing interchangeability of functions, depending e.g. on the season of the year or the time of day);
• are within walking distance from places of residence (10-15 minute walk);
• facilitate trade, intellectual and social interaction;
• have a program / an offer for different age and social groups;
• connect people, build the local community;
• have a pleasant and good looking urban form;
• have their own unique character, capable of developing local identity.

In the third stage, all 253 places typed according to the selected criteria underwent the on-site verification combined spatial planning audit. The idea was to identify places where, with the use of the available means and in the foreseeable future, it will be possible to achieve the desired effects translating to a definite improvement in the spatial standard.

The on-site verification examined such factors as the transformation capacities, the ratio of the expected effects to the expenditures, the possible changes in the arrangement and use (including the introduction of new functions) as well as the problems of ownership with logistical and formal issues related to the transformation (eg. the need to rebuild the road infrastructure or acquire land). In this way, 167 locations with highly diverse potential, showing the characteristics of the local centre, were identified.

Analyses conducted in the last phase allowed for selecting 32 locations which, according to the authors and after taking into account all the criteria, are most likely to improve the spatial standard within the anticipated cost. However, it is difficult to determine the features common to all mentioned places due to the difference of their potential. Some lack well developed infrastructure but could acquire the characteristics of the local centre through by way of improving the quality of public space. Others are primarily hubs lying on the daily routes of the residents. They are inherently well frequented and enriching their offer could enhance their functioning. Still others serve the residents as daily recreation areas.

As a result, places investigated as potential local centres or local centres requiring investment represent different areas of the city which, for functional reasons, are being transformed into centres of local activity. Among them are places of shaped urban form but of poor functionality, those lying on communication routes but offering unattractive public space and those offering attractive commercial functions but little else. Important were also places of recreational values, where enrichment program can provide a social life in a fuller dimension.

One of the additional selection criteria was improving the network of local centres (in terms of land area and the number of residents they serve), so priority was given to those places which can clearly improve the quality of social life in less central areas of the city.

Finally, the proposed locations were verified for ownership issues, as well as possible conflicts with planned investments (existing claims, formal and legal liabilities), to pick the first 10 places where the necessary investments will be carried out.

The planned activities, aimed at strengthening or developing the local centres, will, in each case, require an individual approach and adaptation to the specific local needs, as their scope must be adapted to the situation and site-specific expectations. Therefore, designs should be consulted with local communities already in the phase of programming and creating the reconstruction concepts.

[up]

Zespół pod przewodnictwem prof. ndzw PW arch. Krzysztofa Domaradzkiego (Wydział Architektury PW) w składzie: arch. Marlena Happach – OW SARP, dr inż. arch. Katarzyna Sadowy – OW SARP oraz arch. Aleksandra Wasilkowska OW SARP, dr Anna Domaradzka-Widła – Instytut Studiów Społecznych UW, 16 lutego br. rozpoczął pracę nad studium koncepcyjnym dotyczącym centrów lokalnych w Warszawie.

W ramach warsztatów przeprowadzona została analiza istniejących centrów lokalnych w Warszawie, wskazane miejsca, gdzie występuje potrzeba ich utworzenia. Ważnym elementem projektu było badanie oczekiwań społecznych oraz wskazanie dobrych praktyk z innych miast europejskich. W ramach projektu odbywały się będą spotkania z aktywistami, urzędnikami i badaczami zaangażowanymi w działania na rzecz społeczności lokalnej.

W listopadzie 2015r. zostało wydane Studium koncepcyjne dotyczące centrów lokalnych w Warszawie. Opracowanie jest podsumowaniem prac podczas warsztatów eksperckich zorganizowanych przez Oddział Warszawski Stowarzyszenia Architektów Polskich na zlecenie Biura Funduszy Europejskich i Rozwoju Gospodarczego m.st. Warszawy.

Warszawskie Centra Lokalne – Studium koncepcyjne dotyczące centrów lokalnych w Warszawie

[w górę]

I spotkanie robocze:

Podczas pierwszego wprowadzającego spotkania 25 lutego, dyskutowaliśmy o cechach i funkcjach Centrum Lokalnego. Wraz z zaproszonymi do panelu dyskusyjnego ekspertami: prof. Krzysztofem Domaradzkim, Joanną Erbel, prof. Sławomirem Gzellem i Sekretarzem Miasta St. Warszawy Marcinem Wojdatem określiliśmy jego definicję. Za dobrze funkcjonujące Centra Lokalne uznaliśmy miejsca, które:

• łączą ludzi, budując lokalną wspólnotę
• są współtworzone przez mieszkańców
• są powszechnie dostępne i wielofunkcyjne
• znajdują się w niewielkiej odległości od miejsca zamieszkania (10-15 min spaceru)
• służą wymianie: handlowej, intelektualnej, społecznej
• dają poczucie bezpieczeństwa swoim użytkownikom
• mają ofertę dla różnych grup wiekowych i społecznych
• mają przyjemną, ładną formę
• są otwarte na eksperymentowanie i nowe rozwiązania
• mają swój niepowtarzalny charakter, budujący lokalną tożsamość.

Pierwsze spotkanie robocze, Fot. G. Kułakowska

Pierwsze spotkanie robocze, Fot. G. Kułakowska

[w górę]

II spotkanie robocze:

Drugie spotkanie robocze towarzyszące warsztatom eksperckim „Warszawskie Centra Lokalne” (WCL) odbyło się 4 marca br. w godz. 18.00-20.00 w siedzibie Muzeum na ulicy Targowej 50/52.

Tym razem zostały wskazane i omówione miejsca, które zdaniem mieszkańców i liderów poszczególnych dzielnic mają największy potencjał aby stać się w przyszłości centrami lokalnymi. Szczególna uwaga była poświęcona czego najbardziej brakuje tym miejscom i w czym wyraża się ich największa wartość. Omówione zostały poszczególne lokalizacje, uzupełniając w ten sposób mapę potencjalnych WCL.

Przygotowaliśmy również krótki kwestionariusz, którego wypełnienie pozwoli Państwu aktywnie włączyć się w prace Zespołu WCL. Prosimy o odsyłanie wypełnionych ankiet na adres warszawskiecentralokalne@gmail.com do 30 maja 2015.

[Pobierz ankietę]

[w górę]

III spotkanie robocze:

Trzecie spotkanie robocze towarzyszące warsztatom eksperckim „Warszawskie Centra Lokalne” (WCL) odbyło się 11 marca br. w godz. 18.00-20.00 w siedzibie Muzeum na ulicy Targowej 50/52.

Tym razem na spotkaniu przedstawione zostały propozycje lokalizacji WCL w dzielnicach: Mokotów, Rembertów, Śródmieście i Ursus. Dodatkowo wysłuchaliśmy prezentacji Izy Kaszyńskiej na temat roli ekonomii społecznej w tworzonych centrach lokalnych.

Podsumowanie spotkania – 11.03.2015

Warsztaty poprowadziły Anna Domaradzka-Widła (ISS UW) i Aleksandra Wasilkowska (OW SARP).

[w górę]

IV spotkanie robocze:

Czwarte spotkanie robocze towarzyszące warsztatom eksperckim „Warszawskie Centra Lokalne” (WCL) odbyło się 8 kwietnia br. w godz. 18.00-20.00 w siedzibie Muzeum na ulicy Targowej 50/52.

W czasie trzeciego już spotkania poświęconego poszczególnym dzielnicom Warszawy, na których mieszkańcy, lokalni liderzy i aktywiści prezentowali swoje propozycje lokalizacji WCL, rozmawialiśmy o dzielnicach: Bielany, Praga Południe, Praga Północ, Ursynów, Wola, Włochy, Żoliborz.

Podsumowanie spotkania – 08.04.2015

Warsztaty poprowadziły Aleksandra Wasilkowska (OW SARP) i Katarzyna Sadowy (OW SARP).

[w górę]

V spotkanie robocze:

Piąte spotkanie robocze towarzyszące warsztatom eksperckim „Warszawskie Centra Lokalne” (WCL) odbyło się 14 kwietnia br. w godz. 18.00-20.00 w siedzibie Muzeum na ulicy Targowej 50/52.

Spotkanie miało charakter podsumowujący dotychczasowe etapy prac na studium. Zespół WCL zaprezentował wyniki przeprowadzonych analiz zgromadzonych dotychczas materiałów, w tym m.in. przesyłanych i prezentowanych lokalizacji, ankiet oraz zagranicznych referencji.

ROBOCZA MAPA WARSZAWSKICH CENTRÓW LOKALNYCH, z którą mogą się Państwo zapoznać  pod adresem : https://www.google.com/maps/d/edit?mid=zsHgPPpabTFE.k3ajklrchOK0 zawiera ponad 100 lokalizacji zgłaszanych Zespołowi w czasie spotkań roboczych, drogą emailową oraz w wypełnianych ankietach.

Podczas spotkania 14 kwietnia 2015 r. w Muzeum Pragi uczestnicy zostali poproszeni o zaproponowanie (w formie krótkich notatek) kryteriów wyboru lokalizacji Warszawskich Centrów Lokalnych do pilotażowych inwestycji miejskich. Część propozycji miała charakter nie tyle kryterium, co komentarzy lub postulatów dotyczących metod pracy zespołu lub – w dalszej perspektywie – pracy nad realizacją/rozwojem wybranych centrów. Poniżej zgłoszone propozycje w ich oryginalnej formie (wraz z nazwiskiem osoby zgłaszającej, o ile zostały podpisane) oraz odpowiedzi zespołu WCL. Wszystkim, którzy zgłosili swoje komentarze i propozycje dziękujemy.

1. Propozycja: Zieleń (jej obecność lub możliwość stworzenia).

Zespół WCL: Wielu uczestników otwartych spotkań WCL zwracało uwagę na rolę zieleni w centrach lokalnych. Jej rola widoczna jest też w wielu działaniach podejmowanych przez mieszkańców miasta, aktywistów, w propozycjach zgłaszanych w ramach konkursów architektonicznych. Na pewno zostanie ona uwzględniona w rekomendacjach zespołu.

2. Propozycja: Możliwość realizacji niewykorzystanego potencjału, czyli na ile możemy zmienić konkretną przestrzeń.

Zespół WCL: Rekomendacje zgodnie z założeniami przyjętymi od początku będą wskazywały na możliwości poprawy istniejącej przestrzeni. Jednym z głównych zadań zespołu jest wskazanie potencjału oraz barier w kształtowaniu WCL.

3. Propozycja: Analiza gospodarowania czasem przez mieszkańców, czyli czy człowiek korzysta z danej przestrzeni, ponieważ tam: mieszka, pracuje, kupuje, odpoczywa, przemieszcza się.

Zespół WCL: Analizy dotyczące sposobu korzystanie z obszarów istniejących/ potencjalnych centrów prowadzone są na podstawie istniejących tam funkcji i sposobu zagospodarowania terenu.

4. Propozycja: Potrzeby mieszkańców – każde miejsce jest inne i w każdym występują inne potrzeby zależne od lokalnej społeczności.

Zespół WCL: Tak, uwzględnienie potrzeb mieszkańców jest jednym z głównych celów zarówno zamawiającego (m. st. Warszawy), jak i zespołu WCL.

5. Propozycja: Skład ekspertów rozszerzyć poza architektów, żeby było [więcej] socjologów, biznesmeni, mieszkańców, ekspertów od ruchu, sportu itd.

Zespół WCL: W zespole są zarówno architekci, urbaniści, jak i osoby z doświadczeniem w przedsiębiorczości oraz działalności pożytku publicznego, socjolożka, ekonomistka (zachęcamy do zapoznania się z sylwetkami ekspertów na profilu FB). Jednocześnie przypominamy, że w ramach warsztatów przygotowywane są analizy i rekomendacje, a nie projekty (np. urządzeń i obiektów sportowych).

6. Propozycja: Analiza czynszów w lokalach miejskich i opłat na potencjalnych targowiskach.

Zespół WCL: Niektóre aspekty analizy ekonomicznej WCL zostaną uwzględnione w rekomendacjach, jednak proponowany poziom szczegółowości odnosi się do działań w konkretnych lokalizacjach, które mogą zostać podjęte w dalszej kolejności przez m. st. Warszawa.

7. Propozycja (Bielany): jeden projekt – jedna dzielnica, namówić miasto na 18 x 5 mln, tak by każda dzielnica dostała 5 mln zł.

Zespół WCL: Prace zespołu polegają na przedstawieniu analizy i rekomendacji działań w odniesieniu do tworzenia sieci centrów lokalnych w całej Warszawie oraz do wyboru lokalizacji do pilotażowych inwestycji miejskich. Decyzje dotyczące finansowania działań pilotażowych w razie przyjęcia rekomendacji zespołu WCL przez m. st. Warszawę nie leżą w gestii zespołu WCL.

8. Propozycja (Bielany): Zacząć jak najszybciej od najłatwiejszych lokalizacji, żeby pokazać efekt.

Zespół WCL: Ze względu na specyfikę działań pilotażowych zespół WCL będzie rekomendował te lokalizacje, w których jest już duży potencjał funkcjonalny, przestrzenny i społeczny, tak aby wykorzystać jak najefektywniej pierwsze doświadczenia i móc w dalszej kolejności wykorzystywać je do dalszych, trudniejszych działań.

9. Propozycja (Bielany): Przejrzystość – miasto finansuje biuro, które obsługuje prace (np. kontakt z mieszkańcami).

Zespół WCL: W ramach rekomendacji zespół WCL opracuje również wytyczne dotyczące procesów przygotowania i realizacji projektów w wybranych lokalizacjach. Wybór jednego biura (jak rozumiemy zewnętrznego, spoza struktur organizacyjnych miasta), które koordynowałoby całość działań nie wydaje się tu ani jedynym, ani najbardziej przejrzystym rozwiązaniem, możliwe jest jednak wzięcie go pod uwagę.

10. Propozycja (Aleksandra Kędzierska): Martwi mnie kryterium peryferyjności, które o ile dobrze zrozumiałam dotyczyć ma terytorium, czyt. dzielnice peryferyjne. Czy nie lepiej byłoby przyjąć kryterium peryferyjności istnienia takiego typu usług (szeroko rozumianych centrów lokalnych) – czyli miejsc z potencjałem dla takich centrów tj. istnienia potrzeb oraz marginalizowania takich miejsc pod względem dostępności tego typu usług. Przykładem mało peryferyjnej terytorialnie dzielnicy jest Mokotów Dolny, który nie posiada centrum, podczas gdy Mokotów Górny posiada 4 domy kultury i 2 CIMy.

Zespół WCL: Przede wszystkim przypominamy, że pojęcie centrum lokalnego (w ramach warsztatów WCL) nie jest tożsame z lokalnym ośrodkiem kultury lub aktywizacji społecznej, budynkiem czy lokalem, w którym takie funkcje są realizowane. Zachęcamy do zapoznania się z definicją przyjętą podczas pierwszego otwartego spotkania w Muzeum Pragi. Kryterium peryferyjności terytorialnej jest istotne z punktu widzenia tworzenia sieci centrów lokalnych w całym mieście oraz ze względu na największe trudności mieszkańców dzielnic oddalonych od Śródmieścia w korzystaniu z usług komercyjnych oraz społecznych w centrach ponadlokalnych. Głos Aleksandry Wasilkowskiej (która stwierdziła, że będzie za rekomendacją centrów lokalnych w dzielnicach obrzeżnych Warszawy) jest jednym z głosów w dyskusji zespołu, nie kryterium przyjętym bezwarunkowo.

11. Propozycja (Aleksandra Kędzierska): Spełnienie kryterium mixed-use w realiach lokalnych jest bardzo trudne do osiągnięcie.

Zespół WCL: Jeżeli przez mixed-use rozumiane jest powstanie i rozwój wielofunkcyjnych centrów lokalnych odpowiadających przyjętej na początku prac definicji to właśnie ono jest celem długofalowych działań, w ramach których realizowane są obecne warsztaty. Ani prowadzone analizy, ani działania, jakie mają z nich wynikać nie są z pewnością łatwe i mają w skali Warszawy charakter pionierski.

12. Propozycja: Poza kryteriami ściśle związanymi z modelem centrum lokalnego potrzebne są kryteria związane z kontekstem i potrzebami mieszkańców dzielnic, zwłaszcza zaniedbanych i peryferyjnych, lokalnym brakiem przestrzeni publicznych. Jako pierwszorzędne [podkreślenie autorka/autorki] powinny być traktowane kryteria podane przez mieszkańców w procesie partycypacji.

Zespół WCL: Podane kryteria w ocenie zespołu wiążą się właśnie ściśle z modelem centrum lokalnego. Na poziomie projektów w poszczególnych centrach z pewnością bardzo istotne będzie wypracowanie modelu partycypacji użytkowników centrów lokalnych (niekoniecznie tylko mieszkańców).

13. Propozycja: Bliskość ulokowania centrów handlowych oraz planowanych nowych centrów handlowych (w kontekście funkcji handlowych dla centrów lokalnych).

Zespół WCL: Z pewnością istniejące/powstające centra handlowe będą wpływać na możliwości kształtowania centrum lokalnego. W ramach prac zespół bierze pod uwagę cały kontekst otoczenia centrum oraz wszystkie występujące i planowane funkcje, w tym handlowe.

Zespół WCL: Krzysztof Domaradzki (przewodniczący), Anna Domaradzka, Marlena Happach, Katarzyna Sadowy, Aleksandra Wasilkowska

| Komentarze do uwag uczestników i sugestie dotyczące kryteriów wyborów potencjalnych CL ze spotkania w dn.14.04

[w górę]

REKOMENDOWANE CENTRA LOKALNE

Spośród wszystkich, ponad 160, zidentyfikowanych lokalizacji spełniających w mniejszym lub większym stopniu przyjętą definicję centrum lokalnego, wybrano 32, które prezentowały największy potencjał. Poddano je publicznej dyskusji podczas prezentacji warsztatowej, porównano także możliwości działań z polityką planistyczną poprzez sprawdzenie uchwalonych miejskich planów zagospodarowania przestrzennego. Na tym etapie wybrano centra, które:

• nie wymagały nadmiernych nakładów inwestycyjnych, np. uzupełnienia całych kwartałów lub pierzei, znaczącej rozbudowy istniejących obiektów
• były zlokalizowane we wszystkich dzielnicach poza Śródmieściem
• ich forma przestrzenna umożliwiały rozwój w kierunku centrum lokalnego
• prezentowały zróżnicowane typy, by sprawdzić scenariusze dla każdego typu i wypracować metodologię na przyszłość.

Są to następujące centra lokalne:

• Bemowo CL Karuzela – rejon ul. Konarskiego
• Bemowo CL Hala Wola – przy skrzyżowaniu ul. Człuchowskiej i Pow. Śląskich
• Białołęka CL Urząd dzielnicy Białołęka – w rejonie ul Światowida i Modlińskiej
• Białołęka CL Magiczna
• Białołęka CL Modlińska 257
• Bielany CL Chomiczówka – w rejonie ulic Kwitnącej, Nerudy i Conrada
• Bielany CL Stare Bielany – przy ul. Kasprowicza przy stacji metra Stare Bielany
• Mokotów CL Gotarda – obok Dom Kultury KADR
• Mokotów CL Podchorążych
• Mokotów CL Skwer Broniewskiego Orszy
• Ochota – CL Mołdawska – przy skrzyżowaniu ulic Racławickiej i Mołdawskiej
• Praga Południe CL Kinowa
• Praga Południe CL Przyczółek Grochowski
• Praga Północ CL Plac Hallera
• Praga Północ CL Kawęczyńska
• Praga Północ CL Bazar Różyckiego przy ul Kawęczyńskiej
• Rembertów CL Chruściela – w rejonie Al. Chruściela i ul. Paderewskiego
• Targówek CL Kondratowicza
• Targówek CL Targowisko Trocka
• Targówek CL Siarczana
• Ursus CL Niedźwiadek – przy skrzyżowaniu ulic Wojciechowskiego i Orląt Lwowskich
• Ursynów CL Nugat
• Wawer CL Falenica – rejon stacji Falenica i ul. Walcowniczej
• Wawer CL Międzylesie
• Wesoła CL Wesoła Centrum – w rejonie ul. 1 Praskiego Pułku
• Wilanów CL Nałęczowska – przy skrzyżowaniu ulic Sobieskiego i Nałęczowskiej
• Włochy CL Stacja PKP Włochy – Popularna/Chrobrego oraz ul. Globusowa
• Włochy CL Ogrody Kosmosu
• Wola CL Górczewska/Olbrachta
• Wola CL Redutowa/Olbrachta
• Żoliborz CL Hala Marymont – na skrzyżowaniu ulic Słowackiego i Popiełuszki
• Żoliborz CL Plac Grunwaldzki

Spośród 32 wybranych lokalizacji, po dalszej analizie, zebraniu opinii uczestników spotkań otwartych oraz uzupełnieniu informacji o stanie formalno-prawnym wytypowano 10 do wdrożenia I fazy pilotażu. Są to:

1. Białołęka – CL Modlińska 257
2. Mokotów – CL skwer Broniewskiego „Orszy”
3. Ochota – CL Mołdawska
4. Praga Północ – CL Plac Hallera
5. Rembertów – CL Chruściela
6. Targówek – CL Kondratowicza
7. Ursus – CL
8. Wawer – CL Falenica
9. Wilanów – CL Nałęczowska (na granicy z Mokotowem)
10. Żoliborz – CL Plac Grunwaldzki

Przesłanki do wyboru tych właśnie lokalizacji stanowiły:

• własność – wybrano miejsca, gdzie teren centrum lokalnego znajduje się w przeważającej większości na terenach komunalnych lub – w dalszej kolejności na terenach będących w użytkowaniu wieczystym spółdzielni (według posiadanych danych)
• stabilna sytuacja inwestycyjna – brak toczących się właśnie lub zaplanowanych na najbliższą przyszłość inwestycji publicznych lub prywatnych, które mogą znacząco wpłynąć na sposób funkcjonowania
• istniejąca aktywnością społeczną
• możliwość zaproponowania spójnych rekomendacji zmian.

[w górę]