SARP
Warszawa

Jak zawsze co pół roku w grudniu 2019 r. miało miejsce spotkanie konsorcjum projektu. Gospodarzami są partnerzy, którzy prowadzą Laboratoria. Tym razem gościli nas LUISS oraz uniwersytet Roma Tre. LUISS to Laboratorium Zarządzania Wspólnotą, międzynarodowe laboratorium badań stosowanych i partnerstwo między Uniwersytetem LUISS w Rzymie i Uniwersytetem Fordham w Nowym Jorku, które realizuje ideę „miasta współpracującego” lub miasta partnerskiego, w kilku miastach we Włoszech i na całym świecie. Projekt badawczo-wdrożeniowy polega na tworzeniu i wspieraniu przestrzeni współpracy w mieście: kooperatyw, nowych miejsc lub instytucji, w których powstają nowe formy przedsiębiorstw – otwartych, opartych na współpracy, z wykorzystaniem nowych technologii. LUISS inspiruje się zasadami i metodami badawczymi laureatki Nagrody Nobla w 2009 r. Elinor Ostrom.
Nasi partnerzy z Roma Tre pracują na Wydziale Architektury (DARC), który został utworzony w 2013 r. Jego celem jest sprzyjanie innowacjom i rozwojowi szeroko rozumianych dyscyplin architektonicznych. DARC prowadzi badania i edukację, angażuje studentów, profesorów i badaczy z różnych dziedzin do wspólnych, interdyscyplinarnych przedsięwzięć i eksperymentów. Działalność badawcza skupia się głównie na budowanie bardziej twórczej i efektywnej relacji między architekturą a innymi dziedzinami. Ważnymi tematami są ochrona dziedzictwa zbudowanego i przyrodniczego oraz rewitalizacja miast.
Spotkanie było bardzo intensywne i poza warsztatami i dyskusjami wewnętrznymi mieliśmy okazję poznać też osoby i organizacje, z którymi współpracują LUISS i Roma Tre. Między innymi odbyło się spotkanie dotyczące przeglądu polityk europejskich w zakresie łączenia celów rozwoju zrównoważonego z ochroną i wzmacnianiem dziedzictwa. Zaprezentowane były takie wystąpienia jak „Polityka UE w zakresie współuczestnictwa w zarządzaniu kulturą i dziedzictwem kultury” (Erminia Sciacchitano, oficer ds Kultury Komisji Europejskiej oraz główna doradczyni naukowa Europejskiego Roku Dziedzictwa 2018), „Rola polityk UE w zakresie kultury jako czynnik rozwoju innowacji i trwałości” (Mark Thatcher, LUISS), „Wzmocnienie społeczności lokalnych poprzez badania archeologiczne i dziedzictwo” (Peter Gould American University of Rome).
Odwiedziliśmy także bardzo rozległy obszar rzymskiego Labu w OpenHeritage – Centocelle, południowo-wschodniej części miasta. Obszar obejmuje fragmenty kilku dzielnic, takich jak Centocelle, Alessandrino i Torre Spaccata, gdzie mieszka ok. 300 tysięcy osób. Jest to bardzo trudny obszar pod względem ekonomicznym i społecznym, a jednocześnie bardzo cenny pod względem historycznym. Jego dziedzictwo ma charakter archeologiczny, architektoniczny, społeczny i przyrodniczy. Prowadzonych jest wiele działań zmierzających do włączenia społeczności lokalnych do współzarządzania tymi materialnymi i niematerialnymi wartościami.
Jednym z najważniejszych zabytków tej dzielnicy jest Publiczny Park Archeologiczny Centocelle, bogaty w znaleziska archeologiczne pozostałości budynków użyteczności publicznej i kultu religijnego, takich jak starożytna „Osteria di Centocelle”, dwie rzymskie wille (Villa della Piscina i Villa ad Duas Lauros), ale także obiekty nowoczesne, takie jak historyczny tunel Centocelle, budowla, która miała być pierwszym metrem w Rzymie, oraz lądowisko, z którego znani lotnicy i wynalazcy bracia Wright wystartowali w swój pierwszy lot we Włoszech. Pierwsze lotnisko we Włoszech zostało także otwarte właśnie tutaj w 1909 roku.

Centocelle Fot. Maciej Czeredys

Na obszarze współpracuje wiele osób i organizacji. Niektóre z nich (CooperACTiva, OfficineZero i Tor Bella Monaca) zaprezentowały swoje działania podczas wizyty w FusoLab 2.0, miejscu spotkań i wydarzeń angażujących mieszkańców.

Spotkanie z partnerami rzymskiego Labu Centocelle w FusoLab 2.0. Prezentacja metod współpracy ze społecznością lokalną nad identyfikacją wartości dziedzictwa. Fot. Maciej Czeredys

Głównymi tematami spotkania było podsumowanie pierwszego półrocza funkcjonowania Labów i przygotowania pierwszych raportów dla Komisji Europejskiej. Warszawski PragaLAB usłyszał sporo słów uznania, co oznacza, że w kolejnym roku trzeba będzie sprostać dużym oczekiwaniom… Wiele osób wspominało też z przyjemnością jesienną konferencję Informed Cities Forum w Warszawie, której byliśmy współgospodarzami.
Zakończyła się większość prac nad mapowaniem i zbieraniem informacji o tym, w jaki sposób są finansowane działania ochrony dziedzictwa oraz jego adaptacji na nowe funkcje w 15 krajów europejskich. Dyskutowane były sposoby upowszechnienia tej wiedzy poprzez stronę internetową projektu oraz w postaci tradycyjnych, książkowych publikacji, dla których szukamy jednak nowych, niestereotypowych form.

Jedna z licznych dyskusji nad metodami pracy i tym, co chcemy osiągnąć w kolejnym roku prac. Fot. Katarzyna Sadowy.

Dużym wyzwaniem okazało się dla wszystkich dobre wykorzystanie platform partycypacyjnych dla poszczególnych Labów. Platformy działają w oparciu o zasadę, która bardzo dobrze sprawdziła się w Barcelonie jako narzędzie włączania mieszkańców do podejmowania wspólnych decyzji we współpracy z administracją publiczną. Do celów Labów wymaga ona dostosowania narzędzi. Zachęcamy do rejestrowania się na stronie PragaLAB (www.ohpraga.pl). W toku rozwoju PragaLAB będzie tam można znaleźć także nowe działania i prezentacje.

Następne spotkanie zaplanowane jest u naszych partnerów z Wielkiej Brytanii, którzy zajmują się Labem w Newcastle. W związku z wydarzeniami w ich kraju korzystamy z okazji, żeby wyrazić naszą solidarność i zapewnić, że wspólne projekty i wartości będą dla nas zawsze ważniejsze od podziałów politycznych.
Autorzy: Katarzyna Sadowy, Maciej Czeredys

Cała odpowiedzialność za treści zawarte w zakładce projektu ponoszą autorzy. Treści tych nie należy traktować jako opinii wyrażanych przez Unię Europejską. Ani EASME ani Komisja Europejska nie ponoszą odpowiedzialności za sposób wykorzystania tych treści.