Halina Skibniewska urodziła się 10 stycznia 1921r. Zmarała 20 kwietnia 2011 r. pozostawiając po sobie najpiękniejsze warszawskie osiedla mieszkaniowe PRL-u, m.in.: Sady Żoliborskie i Osiedle Szwoleżerów. Swoje życie zwodowe, działalność naukową i polityczną skoncentrowała na społecznej funkcji obiektów mieszkalnych i ekologii miasta. Interesowała się zagadnieniem dostosowywania obiektów mieszkalnych do potrzeb osób niepełnosprawnych. W swoich pracach stosowała zasadę projektowania interdyscyplinarnego – uwzględniała w nim współzależności uwarunkowań społecznych, ekologicznych, kulturowych i krajobazowaych.
Architektka należy do pokolenia, które wyrastało w kręgu problemów społecznych nurtujących postępową inteligencję lat 30., w „żoliborskim” środowisku Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej. Jej początki zawodowe były związane z konspiracyjną Pracownią Architektoniczną i Urbanistyczną, z ożywionymi dyskusjami na temat idei osiedla społecznego. Była człokiem Organizacji Pomocy Żydom „Żegota”. Aresztowana w warszawskim getcie, brutalnie pobita, za akt odwagi zapłaciła trwałą utratą zdrowia.
Po wojnie, w 1948 r. ukończyła studia architektoniczne na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej, gdzie od 1971 r. wykładała jako doktor, a niedługo później w 1975 r. została profesorem.
Swoją pracę projektową rozpoczęła tuż przed ukończeniem studiów. Od 1946 r. była projektanktą w pracowni architektonicznej Romualda Gutta (współtworzyła m.in. gmach GUS w Warszawie, przebudowę sal redutowych i Teatru Narodowego w Warszawie), w latach 1958-1965 w pracowni autorskiej WSM, w latach 1965-1975 w PBM Centrum, w latach 1975-1986 w BPN Inwestprojekt.
Pierwsze jej duże i samodzielne dzieło, Osiedle WSM Sady Żoliborskie, powstało w latach 1958-1972 (I etap realizacji: 1960-1963). Projekt został poprzedzony wnikliwymi studiami nad dostosowaniem mieszkań do zróżnicowanych i zmiennych potrzeb rodziny. Osiedle powszechnie uznawane jest za jeden z najlepszych zespołów mieszkaniowych wzniesionych w powojennej Polsce. Architektka wykorzystała teren sadów, nie pozwalając na wycięcie drzew. Modernistyczne, białe bryły budynków harmonijnie wtapiają się w isteniejącą zieleń. Natomiast surowemu funkcjonalizmowi został nadany indywidualny rys, tak aby mieszkańcy czuli przynależność do swego osiedla. Umiejętnie wykorzystana zieleń, układ architektoniczno-funcjonalny oraz dbałość detal czynią zespół wyjątkowym na tle pozostałych osiedli z tego czasu.
Projekty Haliny Skibniewskiej zawierały wiele oryginalnych dla powojennej architektury rozwiązań, m.in. wykorzystanie naturalnej zieleni (Sady Żoliborskie), naturalnych materiałów – cegła, drewno, czy fragmentów dekoracyjnych pochodzących z ruin historycznych obiektów (Osiedle Szwoleżerów). Powyższe zespoły realizowane w czasach ograniczeń normatywnych i finansowych są dowodem, iż nawet w tamtych trudnych czasach można było w poczuciu etycznej odpowiedzialności za dzieło i odbiorcę, tworzyć lepiej, niż narzucał to suchy normatyw.
Halina Skibniewska zdobyła także pierwsze nagrody na konkursach na projekty osiedli: Wrocław-Południe (1962) i osiedle Szwoleżerów; według jej planów zrealizowano m.in. warszawskie osiedle Sadyba-Fosy (1972-1974), Wolska IV (1965), Sadyba-Bonifacego (1976) i poznańskie Winogrady (1963-1964). W drugiej połowie lat 70 powstał nowatorski projekt warszawskiej dzielnicy Białołeka. Była autorka liczych opracowań naukowych z dziedziny mieszkalnictwa, projektowania mebli typowych, obiektów dla dzieci, osób starszych i niepełnosprawnych (projekt i realizacje mieszkań dla osób niepełnosprawnych w osiedlu Sadyba-Fosy, 1975). Współtworzyła koncepcję szkół środowiskowych. Pierwsza taka szkoła zrealizowana przez nią w 1971r. na Sadybie (z Andrzejem Małkiem) otrzymała tytył „Mister Warszawy” i stała się wzorem dla następnych tego typu placówek. Kierowała utworzonym przez siebie Krajowym Podyplomowych Studium Mieszkalnictwa. Przy współpracy Alicji Lewandowskiej zaprojektowała dla Warszawy również Ośrodek Obliczeniowych ZETO (1975), na osiedlu Szwoleżerów orginalny pawilon handlowo usługowy (1974), a na Woli Supersam (1978). W 1979 r. jej prace były prezentowane w Bolonii (OIKOS) na wystawie „Halina Skibniewska-Archetto dell’Uomo e dell’Ambiente”. Uczestniczyła w pracach wielu komisji (Społeczna Komisja Wnętrz Mieszkalnych w Polsce, Komisja Architektury i Urbanistyki m.st. Warszawy, Komisja Rehabilitacji i Adaptacji Człowieka PAN) i rad naukowych (Instytutu Kształtowania Środowiska, Instytutu Wzornictwa Przemysłowego). Od 1965 r. była bezpartyjną posłanką na Sejm. Od 1971 roku jako pierwsza kobieta w historii polskiego Sejmu piastowała funkcję wicemarszałka. W okresie stanu wojennego jako członek „Solidarności” „podejmowała odważne interwencje na rzecz osób represjonowanych i chorych”. Była inicjatorką wznowienia działalności i prezesem Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Francuskiej i korespondentką „L’Architecture d’Aujourd’hui” (1955-1975). W 1972 otrzymała odznaczenie Legii Honorowej – Grand Officier de la Légion d’Honneur de la République Française. Natomiast w 1978 r. została laureatka Honorowej Nagrody SARP, którego członkiem była od 1951r.
Źródła:
- A. Czyżewski, Polska Architektura Nowoczesna. Honorowa Nagroda SARP 1966-2010, Stowarzyszenie Architektów Polskich SARP, Warszawa 2010
- http://www.inmemoriam.architektsarp.pl/